ام اس-MS
علایم شایع MS ام اس و کاردرمانی MS :
شماري از نشانه های وابسته به ام اس MS عبارتند از : ضعف ، تغییرات جسمی ، اختلال تعادل – تغییرات بینایی – اختلال روده ای – مثانه ای – تغییرات شناختی – دیزآرتری -دیسفاژی – سرگیجه – درد- آتاکسیک gait – ترمور- اختلال عملکرد جنسی – افسردگی – اسپاستی سیتی و خستگی . شایعترین و کلی ترین نشانه خستگی می باشد
خستگی در ام اس MS:
یکی از شایعترین علایم MS می باشد که تقریباً 80-60 درصد افراد مبتلا به MS را تحت تاثیر قرار می دهد . خستگی عامل عمده ی ناتوانی و از دلایل اولیه افرادی است که به کاردرمانی ارجاع داده می شوند . این افراد غالباً بدتر شدن علائم در هنگام خستگی را مطرح می کنند . میزان خستگی از خفیف تا شدید متغیر بوده . بعد از ظهر ها بدتر شده و ممکن است با افزایش درجه حرارت بدن در ارتباط باشد. ( شل 1-40) درمانگر با آگاهی از انواع مشخص خستگی می تواند برنامه ی درمانی مناسبی را طرح ریزی کند .
انواع خستگي در MS ام اس مالتيپل اسكلروزيس:
1- خستگی اولیه ی ، خستگی با علت مستقیم در روند بیماری که دلایل کافی بر ای آن وجود ندارد.
2- خستگی به علت خواب ناکافی: مشکلات خواب غالباً با اسپاسم عضلانی ، افسردگی یا مشکلات ادراری در ارتباطند .
3- خستگی به علت افسردگی
4- خستگی فیبر عصبی یا حرکتی : احتمالاً خستگی با هدایت نا مناسب عصبی در ارتباط است .
5- خستگی به علت مشکلاتی مثل ضعف یا اسپاستی سیتی
6-خستگی ثانوی به دلیل عوارض جانبي داروها یا عفونت
ضعف در MS ام اس مالتيپل اسكلروزيس:
يكي ديگر ازعلائم شايع مورد ارجاع براي درمان،ضعف ميباشد که ممکن است در کلیه قسمتهای بدن رخ دهد . يكي از شایعترین شکایات ناشی از ضعف در هنگام دورسی فلکشن پا بوده که سبب تلوتلو خوردن یا افتادن بویژه در سطوح ناهموار می شود
مشكلات شناخت و ذهنی در MS ام اس مالتيپل اسكلروزيس:
40-60 درصد افراد MS مشکلات شناختی دارند که از نظر شدت متفاوتند.
مشكلات درد بدن در MS ام اس مالتيپل اسكلروزيس:
تخمین زده شده که مشکل 60 تا 40 درصد افراد MS ، درد می باشد ، و به طور اولیه مستقیماً به علت آسیبهای نورولوژی است و معمولاً با دارو درمان می شود . درد ثانوی به MS ، اغلب در نتیجه ی پوسچر غلط ، پوزیشن فرد،یا اسپاستی سیتي می باشد که با درمان کاهش می یابد.
مشكلات سفتی عضلات و اسپاستیسیته بدن در MS ام اس مالتيپل اسكلروزيس:
اسپاسی سیتی در MS ، در اندام تحتانی بيشتر از اندام فوقانی است . درمانگر باید داروهای استاندارد در این مورد مثل baclofen, tizanidine و عوارض جانبی آن مثل : خواب آلودگی که سبب افزایش خستگی فرد می شود ، آشنا باشد. کپسول baclofen به بهبود عملکرد فرد دچار اسپاستی سیتی متوسط تا شدید کمک می کند .
اسپاسی سیتی در MS ، در اندام تحتانی بيشتر از اندام فوقانی است . درمانگر باید داروهای استاندارد در این مورد مثل baclofen, tizanidine و عوارض جانبی آن مثل : خواب آلودگی که سبب افزایش خستگی فرد می شود ، آشنا باشد. کپسول baclofen به بهبود عملکرد فرد دچار اسپاستی سیتی متوسط تا شدید کمک می کند .
ترمور لرزش وآتاکسی:
intention tremor طی انجام کار و حرکت رخ داده و به نظر می رسد شایعترین ترمور در فرد MS و یکی از دشوارترین مشکلات کنترلی باشد. با افزایش فعالیت، ترمور نیز زیاد می شود . و در انتهای دامنه ی حرکتی یا هنگامی که فعالیت به هدف و یا حداکثر کنترل و دقت نیازمند است ، بدترین حالت آن مشاهده می شود . intention .T در اندام فوقانی رخ داده و ابتدا در انگشتان،دست و مچ مشاهده می شود البته ممکن است در اندام تحتانی نیز اتفاق بیفتد
دیسفاژیا:
مشکلات بلعیدن در MS نیاز به توجه ویژه ای دارند زیرا تحقیقات انجام شده بااستفاده از ویدئوفلئوسکوپی (VF) نشان می دهد که 43 -34 درصد اشخاص مطالعه شده ، دیسفاژی را تجربه کرده اند اگر چه فقط نیمی از آنها اختلالات بلعیدن دارند
ارزیابی کاردرمانی در ام اس MS :
طی ارزیابی فرد MS ،خصوصیات منحصر به فردی وجود دارند که درمانگر باید از آنها آگاه باشد و از تاریخچه ی فرد و یا تجربیات زندگي او استنباط کند.پس از آن کاردرمانگر ابزارهای ارزیابی و روش های مناسب را انتخاب میکند .